Πολλές φορές οι τραυματισμοί είναι μικροί και επιπόλαιοι και συνήθως περνούν μετά από λίγες μέρες ξεκούρασης και λίγες φορές επισκέψεων για φυσιοθεραπεία. Κάποιες άλλες φορές όμως, οι τραυματισμοί είναι σοβαροί. Τόσο σοβαροί που η ζημιά ίσως χρειάζεται εγχείρηση για να διορθωθεί, ή που απαιτεί εβδομάδες ακινησίας της περιοχής που τραυματίστηκε. Αυτό διαταράζει την άλλοτε φυσιολογική και απλή ικανότητα μας να κάνουμε κινήσεις. Το σώμα μας που λίγες, μέρες, ώρες, στιγμές πριν τον τραυματισμό απέδιδε μεγάλο έργο, τώρα δεν είναι ικανό να κάνει πράγματα όπως να περπατήσει κανονικά, να σηκώσει ένα ποτήρι, να ξαπλώσει σε όποια θέση θέλει, να σηκωθεί από τον καναπέ χωρίς βοήθεια.

Ένας σοβαρός τραυματισμός δεν κάνει ζημιά σε ένα αθλητή ή αθλούμενο μόνο σωματικά. Παίρνει σχεδόν πάντοτε και ψυχολογικές διαστάσεις οι οποίες είναι ίσως πιο καταστροφικές καθώς το μυαλό μας έχει την ικανότητα να μας ρίξει στο σκοτάδι της απόγνωσης. Στο συμβάν ενός τραυματισμού σχεδόν αυτόματα εμφανίζονται συναισθήματα όπως αρχικά η άρνηση να δεχτούμε τον τραυματισμό ή το μέγεθος της σοβαρότητας του, θυμός για την ατυχία που μας βρήκε, μειωμένη αυτοπεποίθηση επειδή πιστεύουμε πως έχουμε χάσει ένα μέρος της δύναμης μας, με αποκορύφωμα την απόγνωση που φτάνει πολλές φορές στα όρια της κατάθλιψης.

Προσωπικά, σαν αθλητής είχα την ατυχία να έχω αρκετά σοβαρούς τραυματισμούς (είμαι “κάτοχος” μιας “συλλογής” που περιλαμβάνει εξαρθρώσεις, διαστρέμματα και σοβαρές θλάσεις) και κάθε φορά που τύχαινε έμοιαζε να είναι μεγάλη αδικία. Δεν μπορούσα να αποδεχτώ το γεγονός ότι κάτι που χρειάστηκε μόνο ένα κλάσμα του δευτερόλεπτου για να συμβεί, θα με ανάγκαζε να καθηλωθώ και να είμαι ανενεργός από το αγαπημένο μου άθλημα για πολύ καιρό. Μετά ερχόταν η ανησυχία για το χάσιμο της φυσικής μου κατάστασης και για το αν ο τραυματισμός θα άλλαζε τις επιδόσεις μου ή ακόμα και αν θα με ανάγκαζε να σταματήσω να αθλούμαι. Μαζί μ’ αυτά ερχόταν η ανυπομονησία για το πότε θα γίνω καλά, που συνοδευόταν με μεγάλα βυθίσματα σε απόγνωση όταν μάθαινα ότι έπρεπε να κάνω κι άλλες θεραπείες και να παραμείνω κι άλλες εβδομάδες εκτός. Είναι αναπόφευκτο για ένα κατά τα άλλα δραστήριο και υγιές άτομο, να νιώθει ράκος όταν τραυματιστεί και αυτά τα οποία ένιωθα εγώ είναι λίγο ή πολύ κοινά σε όλους μας.

Ενώ είναι απόλυτα κατανοητό και φυσιολογικό να νιώθουμε έτσι, είναι πολύ πιο σημαντικό να καταφέρουμε να ξεπεράσουμε όλα τα αρνητικά συναισθήματα και να βοηθήσουμε τον εαυτό μας να ξεπεράσει αυτό το εμπόδιο. Πιστεύω πως μέσω μιας κακής εμπειρίας ενός τραυματισμού, υπάρχουν πολλά διδάγματα. Μια αξιοπρεπής στάση στην περίοδο της θεραπείας, μας κάνει πιο αφοσιωμένους, δυνατότερους πνευματικά και μας υπενθυμίζει πόσο σημαντική είναι η υγεία μας σε περίπτωση που την είχαμε δεδομένη.

Πιο κάτω ακολουθουν μερικές εισηγήσεις που μπορούν να σας βοηθήσουν στην περίοδο της αποθεραπείας σας, τόσο σωματικά όσο και ψυχικά.

Ενημερωθείτε για τον τραυματισμό σας
Ο άνθρωπος φοβάται ό,τι του είναι άγνωστο, έτσι και σε έναν τραυματισμό, η έλλειψη γνώσης και σωστής πληροφόρησης οδηγεί σε φόβο και άγχος. Συνεπώς, πρέπει να επιδιώξουμε να μάθουμε όσα περισσότερα γίνεται για τις αιτίες, τη θεραπεία και την αντιμετώπιση του τραυματισμού μας. Αυτό θα σας δώσει την αίσθηση του έλεγχου και θα σας βοηθήσει ψυχολογικά αν ξέρετε τι ακριβώς σας συνέβηκε. Ο γιατρός, ο φυσιοθεραπευτής και ο γυμναστής σας, είναι όλοι ειδικοί για να σας κατατοπίσουν γύρω από τη διάγνωση και πρόγνωση, στην αποθεραπεία, τους σκοπούς και τα στάδια της κάθε θεραπείας, ακόμα και σε εναλλακτικές λύσεις για εκγύμναση και αναγνώριση των σημαδιών βελτίωσης ή υποτροπής.

Σωστή συμπεριφορά και στάση
Για να αναρρώσετε πλήρως και όσο γρηγορότερα γίνεται και επιτρέπεται, πρέπει να αποδεχτείτε τη δέσμευση στον εαυτό σας για αποθεραπεία. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να είστε τυπικοί στις θεραπείες σας, να δουλεύετε σκληρά σ’ αυτές και να υπακούτε τις συμβουλές του γιατρού/φυσιοθεραπευτή/γυμναστή. Για να αποκομίσετε τα μέγιστα οφέλη από τις καθημερινές σας θεραπείες πρέπει να κρατήσετε θετικό πνεύμα και να μείνετε συγκεντρωμένοι.

Από τις εμπειρίες μου με τραυματισμούς, πιστεύω πως όταν τραυματιστούμε δεν πρέπει να σταματήσουμε να βάζουμε στόχους επειδή χάλασε η ισορροπία της προπόνησής μας. Αντί να βλέπετε τον τραυματισμό σαν κρίση, μπορείτε να τον κάνετε μια νέα προπονητική πρόκληση. Ο στόχος πλέον δεν θα είναι η επίδοση ή η απόδοση αλλά η ανάρρωση. Από τον τελευταίο σοβαρό τραυματισμό μου, διαπιστώνω εκ των ύστερων πως ίσως να ήμουν στα ψηλότερα επίπεδα αφοσίωσης και εργατικότητας παρά οποιαδήποτε περίοδο στην οποία ήμουν υγιής, και αυτό γιατί δέχτηκα τη νέα πρόκληση και δεν άφησα τον τραυματισμό μου να με νικήσει. Φυσικά, ο καθορισμός των στόχων πρέπει να γίνεται σε συνεργασία με τους ειδικούς που έχουν αναλάβει τη θεραπεία σας, γιατί οι περισσότεροι από εμάς έχουμε την τάση να θέλουμε να κάνουμε πάρα πολλά σε λίγο χρόνο, λόγω της μεγάλης επιθυμίας να αναρρώσουμε με κίνδυνο να ξανατραυματιστούμε.

Διατηρήστε τη φυσική σας κατάσταση
Ανάλογα με τι τραυματισμό έχετε και σε πιο σημείο είναι, μπορείτε να τροποποιήσετε την προπόνησή σας ή να κάνετε μια εναλλακτική μορφή άσκησης για να διατηρήσετε την αντοχή και τη δύναμη σας. Όταν είχα το κάτω άκρο μου σε νάρθηκα, συνέχισα να πηγαίνω στο γυμναστήριο, και δούλευα τον κορμό μου και το υγιές μου πόδι με ασκήσεις. Πιο παλιά, όταν είχα χτυπήσει στον ώμο, ήξερα πως μπορούσα να τρέξω και σε περιπτώσεις που και το τρέξιμο ήταν απαγορευτικό, έκανα ποδήλατο ή κολυμπούσα. Το κέρδος ήταν τόσο σωματικό όσο και ψυχολογικό, καθώς δεν έβλεπα τον εαυτό μου σαν σακάτη και ηρεμούσα από τις κρίσεις ανυπομονησίας.

Επίσης, είναι πολύ συχνό ο αθλητής όταν τραυματιστεί να βάζει τον εαυτό του στη απομόνωση. Αυτό είναι ίσως μια μορφή πένθους και αποφυγής γιατί είναι τραυματικό να βλέπει κάτι το οποίο επιθυμεί πολύ να κάνει αλλά δεν μπορεί. Παραμένοντας κοντά στο άθλημά σας ή τη δραστηριότητα σας, ίσως σας προσφέρει τη στήριξη που χρειάζεστε για να νιώθετε πως δεν είστε μονάχοι στη δύσκολη αυτή φάση.

Με τη σωστή πληροφόρηση, υπομονή και στήριξη μπορείτε να ξεπεράσετε το τραυματισμό χωρίς να κλονιστεί ολόκληρος ο κόσμος σας, παραμένοντας συγκεντρωμένοι και θετικοί. Ο τραυματισμός σας, θα σας κάνει σοφότερους αθλητές.

*Αντώνης Αλεξόπουλος Διδάκτωρ κοινονιολογίας του αθλητισμου/Καθηγητής φυσικής αγωγής Τηλ.99524645.