Τι πρέπει να ξέρετε για την καφεΐνη. Της Νικολέτα Μιχαηλίδου*
Ποιος μπορεί να ξυπνήσει το πρωί χωρίς το αγαπημένο του ρόφημα, ένα γερο φλιτζάνι καφέ; Αυτός ο εθισμός μας στη καφεΐνη που οφείλεται σε ένα μεγάλο βαθμό στο ασφυκτικό μας πρόγραμμα, μάς αναγκάζει να καταναλώνουμε πολλές φορές μεγάλες ποσότητες καφεΐνης που δε ωφελούν τον οργανισμό. Τι πρέπει να ξέρουμε λοιπόν για τη καφεΐνη;

Η καφεΐνη είναι ένα από τα πιο δημοφιλή διεγερτικά ροφήματα στον κόσμο.
Βρίσκεται σε φυσική μορφή στους κόκκους καφέ, στα φύλλα τσαγιού καθώς και στους κόκκους κακάο. Βρίσκεται μέσα στο κορμί όπου υπάρχει νερό και για αυτό το λόγο η συγκέντρωση της καφεΐνης είναι διαφορετική στον οργανισμό κάθε ατόμου αφού εξαρτάται από την ποσότητα νερού που υπάρχει στο κάθε άτομο. Απορροφάται από το στομάχι και η μέγιστη συγκέντρωση της καφεΐνης μέσα στο πλάσμα γίνεται μέσα σε 15-20 λεπτά. Δεν έχει θρεπτική αξία (0 θερμίδες), ο μεταβολισμός της γίνεται κυρίως στο συκώτι, και έχει τη δυνατότητα να επηρεάζει όλα τα συστήματα του οργανισμού μας.
Αυτό που πρέπει να σημειωθεί όμως, είναι ότι υπάρχουν κάποιοι παράγοντες που μπορούν να αυξήσουν ή να μειώσουν το μεταβολισμό της καφεΐνης. Για παράδειγμα, οι καπνιστές έχουν αυξημένο μεταβολισμό καφεΐνης. Αυτό σημαίνει ότι ένας καπνιστής μπορεί να πιει μέχρι και δύο ποτήρια καφέ και η καφεΐνη να μην έχει τόση μεγάλη επίδραση στο συγκεκριμένο άτομο, ενώ αν ένας μη καπνιστής πιει την ίδια ποσότητα καφέ τότε η επίδραση της καφεΐνης θα είναι διπλάσια πάνω του. Επίσης, τα παιδιά και οι μη έγκυες γυναίκες έχουν αυξημένο μεταβολισμό καφεΐνης. Παράγοντες που μειώνουν το μεταβολισμό της καφεΐνης είναι τα αντισυλληπτικά χάπια, το αλκοόλ, και κάποιο πρόβλημα στο συκώτι.
Επίσης, η περιεκτικότητα της καφεΐνης διαφέρει σημαντικά από πηγή σε πηγή. Για παράδειγμα, ένα ποτήρι καφέ φίλτρου περιέχει περίπου 103 mg καφεΐνη, ένα ποτήρι στιγμιαίος καφές ( ένα κουτάλι) περιέχει περίπου 57 mg, ένα αναψυκτικό μαύρο κανονικό ή διαίτης περιέχει 55 mg, ένα ποτήρι καπουτσίνο περιέχει 65 mg, ένα ποτήρι στιγμιαίο τσάι περιέχει 25-35 mg, ένα ποτήρι τσάι φίλτρου περιέχει 36 mg και ένα ποτήρι ζεστής σοκολάτας περιέχει περίπου 8 mg καφεΐνης. Επίσης, αυτό που πρέπει να ξέρουμε είναι ότι η καφεΐνη βρίσκεται και σε πολλά άλλα φαγητά και ουσίες (πχ: σοκολάτες και ορισμένα φάρμακα) και για αυτό το λόγο μπορεί να καταναλώσουμε μεγάλες ποσότητες καφεΐνης χωρίς να το καταλάβουμε. Οι μεγάλες ποσότητες καφεΐνης όμως, μπορεί να έχουν και αρνητικές συνέπειες.
Μια από τις ιδιότητες της καφεΐνης είναι ότι μπορεί να επηρεάζει όλα τα συστήματά μας. Ένα από αυτά τα συστήματα είναι και το καρδιακό. Η καφεΐνη σε υψηλές δόσεις μπορεί να αυξήσει τους παλμούς της καρδιάς, την πίεση (ειδικά τη διαστολική πίεση) και ακόμα να μπορεί να προκαλέσει αρρυθμίες. Ακόμα μια συνέπεια της καφεΐνης είναι ότι μπορεί να οδηγήσει σε αφυδάτωση καθώς και χάσιμο ασβεστίου από τα ούρα αφού έχει διουρητικές ιδιότητες. Επίσης, λόγω της επίδρασης που έχει στο νευρικό μας σύστημα, μπορεί να προκαλέσει νεύρα, πονοκεφάλους και αϋπνία.
Τι πρέπει να κάνετε λοιπόν για να αποφύγετε όλες αυτές τις αρνητικές συνέπειες; Περιορίστε την ποσότητα καφεΐνης που παίρνετε κάθε μέρα λιγότερο από 300 mg που αντιστοιχεί με 2-3 ροφήματα καφέ ή όπως άλλος διαλέξετε να παίρνετε την καφεΐνη σας. Αυτή η ποσότητα καφεΐνης μπορεί να σας προσφέρει τη διεγερσιμότητα και ζωντάνια που όλοι ζητάμε για να βγάλουμε τη μέρα μας χωρίς όμως να φέρει κάποιες αρνητικές συνέπειες. Προσοχή όμως, τα άτομα που έχουν κάποιο είδος καρδιοπάθειας ή υψηλής πίεσης, καλύτερα να συμβουλευτούν το γιατρό τους για την ποσότητα καφεΐνης που μπορούν να καταναλώνουν καθημερινώς.

*Νικολέτα Μιχαηλίδου, Μ.S, R.D.
Κλινική και Αθλητική Διαιτολόγος / Διατροφολόγος
Για περισσότερες πληροφορίες: nikoletam@cytanet.com.cy