Η παρατήρηση των σκέψεων μας είναι πολύ σημαντική όταν μιλάμε για άσκηση, αφού οι αρνητικές σκέψεις μπορούν να χαλάσουν την ποιότητα των προπονήσεων μας και να μας στερήσουν τη συστηματικότητα μας στο πρόγραμμα εκγύμνασης μας. Αν για παράδειγμα, σκεφτόμαστε συνεχώς πως θα αποτύχουμε στους στόχους μας, όσο και να προσπαθήσουμε, είναι σχεδόν σίγουρο πως όντως έτσι θα είναι. Από την άλλη, αν παρ' όλες τις δυσκολίες και τις φαινομενικά πρόσκαιρες αποτυχίες συνεχίζουμε να παλεύουμε τότε οι πιθανότητες για επιτυχία είναι με το μέρος μας. Επιπλέον δε σημαίνει πως πρέπει να γίνουμε χαζοχαρούμενοι στις σκέψεις μας για σκληρές προπονήσεις, αλλά η ανακάλυψη και αποκωδικοποίηση των κακών μας σκέψεων μπορεί να οδηγήσει σε ευκολότερες, αν όχι και πιο διασκεδαστικές προπονήσεις.
Στο σημερινό άρθρο θα παρατεθούν μερικές από τις πιο τυπικές αρνητικές σκέψεις με σκοπό να δοθούν κάποιες εισηγήσεις για δημιουργία ευρύτερης θετικότητας και θετικής σκέψης όποτε “πιάσουμε” τον εαυτό μας να σκέφτεται αρνητικά.
Τελειομανία
Το θέμα της τελειομανίας έχει αναλυθεί σε μεγαλύτερο βάθος σε προηγούμενο άρθρο, όμως πρέπει να αναφερθούν ξανά κάποια στοιχεία και σήμερα. Η τελειομανία είναι συνυφασμένη με αρνητικές και επικριτικές σκέψεις με επίκεντρο κυρίως τον εαυτό μας, και είναι γνωστή ως η προσδοκία άπιαστων και μη ρεαλιστικών στόχων. Η τελειομανία δημιουργεί και προωθεί σκέψεις ενοχής. Οι ενοχές εμφανίζονται όποτε ένας από αυτούς τους άπιαστους στόχους δεν έχει επιτευχτεί, όπως για παράδειγμα αν κάποιος νιώθει αποτυχημένος επειδή έχασε 3 κιλά αντί τα 10 που ήθελε. Αν νιώθετε πως είστε τελειομανείς πρέπει να αρχίσετε να είστε πιο καλοί με τον εαυτό σας αρχίζοντας με το να αντιληφθείτε πόσα πολλά έχετε καταφέρει. Αν για παράδειγμα μόλις έχετε αρχίσει να γυμνάζεστε, αυτό από μόνο του είναι επιτυχία. Αν έχετε δει και κάποια αποτελέσματα, ακόμα και αν αυτά έρχονται με αργούς ρυθμούς, ακόμα καλύτερα. Οτιδήποτε κάνετε και έχει σχέση με την υγεία σας είναι επιτυχία. Προσπαθήστε να αφοσιωθείτε σ’ αυτό και κάντε σωστή αυτοκριτική για να είστε σίγουροι πως ο στόχος σας είναι ρεαλιστικός.
Το παιχνίδι του “φταιξίματος”
Δε γυμνάζεστε επειδή πιστεύετε πως δεν έχετε χρόνο; Η μήπως επειδή το γυμναστήριο είναι πολύ μακριά; Σταματήσατε το γυμναστήριο επειδή ο καιρός είναι πολύ ζεστός ή πολύ κρύος; Το να φταίμε εξωγενείς παράγοντες είναι σίγουρα πολύ πιο εύκολο από το να πάρουμε όλη την ευθύνη για τις πράξεις μας. Το να ανακαλύψετε το ΓΙΑΤΙ αντιμετωπίζετε δυσκολία να είστε τυπικοί στο πρόγραμμα εκγύμνασης σας ή τους λόγους που διακόψατε, εξαρτάται από το θάρρος σας στο να είστε αντικειμενικοί και δίκαιοι στην κρίση των πράξεων σας. Ίσως όντως να φταίει κάτι στο γυμναστήριο ή οι προπονήσεις σας κατάντησαν αφόρητα βαρετές. Ίσως όμως να διαπιστώσετε πως δεν προσπαθήσατε πραγματικά και τεμπελιάσατε. Όταν βρείτε τις αιτίες, η ανάλυσή τους θα σας οδηγήσει σε μια νέα προσέγγιση και μάλλον θα αλλάξουν τη στάση σας όσον αφορά την άσκηση.
“Έχω λάθος σώμα”
Πόσες φόρες έχετε δει κάποιο/α και ρωτήσατε τον εαυτό σας ή όποιον βρισκόταν μαζί σας γιατί δεν μπορείτε να είστε σαν κι αυτούς; Ο καθένας από εμάς έχει μοναδικές ικανότητες και η σύγκριση με οποιοδήποτε άλλο άνθρωπο είναι τουλάχιστον άσκοπη. Όλοι έχουμε διαφορετικά σώματα και διαφορετικούς σωματότυπους. Ο σωματότυπος αυτός σε πολλές περιπτώσεις μπορεί να μην ταιριάζει με τον παροντικό καθορισμό του τέλειου, όπως αυτός διαμορφώνεται από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης και από την επικρατέστερη κοινή άποψη (μη ξεχνάτε πως η Αφροδίτη της Μήλου στις μέρες μας θα θεωρούνταν μάλλον γεματούλα). Έτσι αντί να καταπιανόμαστε με το γιατί δεν ταιριάζουμε με το ούτω καλούμενο τέλειο και δεν είμαστε πιστά αντίγραφα μοντέλου, είναι καλύτερο να τονώσουμε την αυτοεκτίμηση μας ανακαλύπτοντας τα δικά μας προτερήματα πράγμα που θα μας κάνει να αγαπήσουμε τον εαυτό μας.

“Μισώ τη λεκάνη/πισινό/ πόδια μου”
Πιθανόν να σας έχει τύχει να βλέπετε το σωμα σας στο καθρέφτη και βλέπετε ένα ή περισσότερα σημεία τα οποία σας κάνουν να έρχεστε στα όρια της απόγνωσης. Όλοι μας έχουμε ένα σημείο το οποίο δε μας αρέσει και θα το θέλαμε να ήταν διαφορετικό. Αυτό που πρέπει να κάνουμε είναι να βλέπουμε το σωμα μας σαν ένα λειτουργικό σύνολο. Το σύνολο αυτό που αποτελείται από όλα τα κομμάτια τα οποία εμείς κάποτε μισούμε μας δίνει την ικανότητα και τη δυνατότητα να τρέχουμε, να πηδούμε, να κάνουμε αθλήματα. Ακόμα και όταν ένα σημείο δεν αρέσει καθόλου, εξακολουθεί να είναι μέρος αυτού του συνόλου, οπότε όσο και να σας δυσκολεύει δείξετε του εκτίμηση.
Μπορεί να ακούγεται απλοϊκό, αλλά για να νικήσουμε τις αρνητικές σκέψεις είναι απαραίτητο πρώτα να τις προσέξουμε και μετά να προσπαθήσουμε να τις αλλάξουμε με θετικές. Στην αρχή ίσως ακόμα και ο εντοπισμός τέτοιων σκέψεων να είναι δύσκολος γιατί συνήθως συμβαίνουν ανεπαίσθητα. Με λίγη προσπάθεια όμως θα έχετε πλέον την ικανότητα να τις προλαμβάνετε και να τις σταματάτε. Αντί για παράδειγμα να σκάφτεστε ”δε θα καταφέρω να βγάλω αυτή την προπόνηση σήμερα”, δοκιμάστε να σκεφτείτε “το μόνο που έχω να κάνω είναι να προσπαθήσω να δώσω το καλύτερο που μπορώ”. Ίσως να είναι αυτή η αλλαγή που μπορεί να κάνει όλη τη διαφορά.

*Αντώνης Αλεξόπουλος Διδάκτωρ κοινονιολογίας του αθλητισμου/Καθηγητής φυσικής αγωγής Τηλ.99524645.