Στο ένα στρατόπεδο βλέπει κάνεις μηχανές με καλώδια, μηχανές που φορτώνονται με βάρη και ακόμα μηχανές προηγμένης τεχνολογίας που για αντίσταση χρησιμοποιούν αέρα. Στο άλλο στρατόπεδο η κατάσταση δείχνει λίγο πιο πρωτόγονη και παλιομοδίτικη. Εδώ υπάρχουν μόνο μπάρες (μικρές, μεγάλες, στραβές) και αλτήρες (κοινώς βαράκια χειρός) που κυμαίνονται από λιλιπούτεια ως τεράστια.
Η αλήθεια είναι πως αυτοί οι δυο αντίπαλοι είναι στην ουσία συνεργάτες. Πρέπει να ξεκαθαριστεί πως τόσο τα μηχανήματα όσο και τα ελεύθερα βάρη εξυπηρετούν τον ίδιο σκοπό: την ανάπτυξη των μυών, τενόντων, συνδέσμων και κοκάλων. Ο κύριος λόγος για τη διαμάχη αναφορικά με το πιο είναι το καλύτερο μέσο για ενδυνάμωση είναι ότι η εκγύμναση με μηχανήματα φαίνεται να είναι πιο εύκολη- απλά εκτελούμε την προκαθορισμένη κίνηση για ένα συγκεκριμένο μυώνα ή μυϊκή ομάδα. Συνεπώς κάποιοι θεωρούν πως μιας και είναι πιο εύκολο από τις ασκήσεις με ελεύθερα βάρη τότε ίσως να μην είναι και τόσο αποτελεσματικό. Από την άλλη πλευρά, οι υποστηρικτές των μηχανών θεωρούν πως αφού αυτές είναι αποτελέσματα της ανάπτυξης της βιομηχανικής επιστήμης και της βιομηχανίας τότε λογικά θα είναι καλύτερες από τους προϊστορικούς προγόνους τους, τα βάρη.
Παρόλο που και τα μηχανήματα αντίστασης και τα ελεύθερα βάρη βοηθούν στην ανάπτυξη της δύναμης και της υπερτροφίας των μυών, έχουν ξεκάθαρα πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα. Το άρθρο αυτό έχει ως σκοπό να παραθέσει τα πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα των δύο και να βοηθήσει στην επίλυση της διαμάχης
Στρατόπεδο 1: Μηχανήματα
Πλεονεκτήματα
Η πιο σημαντική παράμετρος σε οποιοδήποτε πρόγραμμα ενδυνάμωσης είναι η ασφάλεια. Τα μηχανήματα αντίστασης προσφέρουν ασφαλή κίνηση σε ευθεία γραμμή. Η μόνη προσπάθεια που χρειάζεται είναι να μετακινηθεί το βάρος σε μια ευθεία (καθορισμένη από το μηχάνημα) είτε προς το σώμα μας είτε μακριά από αυτό. Το γεγονός αυτό κάνει τα μηχανήματα αντίστασης να είναι ιδανικά για αρχάριους, παρόλο που εξακολουθούν να είναι μια καλή επιλογή για σοβαρή προπόνηση ενδυνάμωσης για πιο προχωρημένους αθλούμενους.
Τα μηχανήματα είναι επίσης ιδανικά για όσους γυμνάζονται χωρίς γυμναστή καθώς τα πλείστα διαθέτουν επεξηγητικά διαγράμματα που αναφέρουν ποιά μυϊκή ομάδα γυμνάζεται καθώς και οδηγίες για την εκτέλεση της άσκησης. Στα περισσότερα ειδή μηχανημάτων, η αντίσταση είναι πολλαπλή και αλλάζει απλά με την μετακίνηση του πύρου στο επιθυμητό βάρος ή με τη χρήση κουμπιών για την αύξηση ή τη μείωση της αντίστασης. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα τη μείωση στο χάσιμο χρόνου που χρειάζεται για να φορτώσουμε ή να ξεφορτώσουμε τις παραδοσιακές μπάρες.
Μειονεκτήματα
Το πιο σημαντικό μειονέκτημα των μηχανημάτων αντίστασης είναι το γεγονός πως η προκαθορισμένη κίνηση αναπτύσσει τους μυς σε μια συγκεκριμένη γωνία με αποτέλεσμα η ενδυνάμωση να μην είναι ολοκληρωμένη.
Επιπλέον, τα μηχανήματα δεν ταιριάζουν σε όλους τους τύπους σώματος. Αν κάποιος/α είναι πολύ ψηλός/η η πολύ κοντός/η τότε ίσως η καθορισμένη κίνηση να επηρεάζεται, πράγμα που κάνει την άσκηση μη αποτελεσματική.
Σε πολλές περιπτώσεις τα μηχανήματα μπορεί να καταντήσουν ανιαρά αφού ένα μηχάνημα αντιπροσωπεύει μια και μόνο άσκηση. Η αποκλειστική χρήση των μηχανημάτων συνήθως οδηγεί στη στασιμότητα τόσο στους μυς όσο και στο μυαλό πράγμα το οποίο απειλεί την πρόοδο στα κέρδη από την άσκηση.
Στρατόπεδο 2: Ελεύθερα βάρη
Πλεονεκτήματα
Το πιο σημαντικό πλεονέκτημα των ελεύθερων βαρών είναι το γεγονός ότι μπορούν να γυμνάσουν τους μυς από πολλές γωνίες και διάφορες τροχιές, όχι μόνο σε ευθεία γραμμή, πράγμα που οδηγεί σε ολοκληρωμένη ενδυνάμωση. Γενικά τα ελεύθερα βάρη μπορούν να δώσουν ερέθισμα σε πολύ περισσότερες μυϊκές ομάδες σε αντίθεση με τα μηχανήματα που απομονώνουν μια συγκεκριμένη μυϊκή ομάδα.
Επειδή σε αυτή την περίπτωση δεν υπάρχουν καλώδια, τροχαλίες, ή ράγες τα οποία υποβοηθούν το ανέβασμα και κατέβασμα του βάρους, τα ελεύθερα βάρη απαιτούν περισσότερη γενική ισορροπία και συγχρονισμό κινήσεων και χρησιμοποίηση των σταθεροποιητών μυών. Συνεπώς, οι κινητικές ικανότητες αναπτύσσονται και βελτιώνονται πράγμα που μεταφράζεται σε μεγαλύτερη ανάπτυξη στη δύναμη και στο νευρομυϊκό συγχρονισμό.
Ένα επιπλέον πλεονέκτημα που απορρέει από την απουσία περιορισμών στη κίνηση, είναι το ότι με μόνο ένα ζευγάρι αλτήρων μπορούμε να έχουμε ένα μεγάλο εύρος ασκήσεων και ολοκληρωμένες προπονήσεις για ολόκληρο το σώμα
Μειονεκτήματα
Η χρήση των ελευθέρων βαρών απαιτεί την εκμάθηση της σωστής τεχνικής εκτέλεσης της άσκησης, γεγονός που παίρνει καιρό από τη μια, και σε περίπτωση που η τεχνική είναι ελλιπής μπορεί να προκαλέσει σοβαρούς τραυματισμούς από την άλλη. Συμβαίνουν περισσότεροι τραυματισμοί από τη χρήση ελευθέρων βαρών παρά από τη χρήση μηχανημάτων. Ακόμα, η χρήση ελευθέρων βαρών σχεδόν πάντα απαιτεί την παρουσία βοηθού ή γυμναστή, ο οποίος επιβλέπει την τεχνική εκτέλεσης και μπορεί να βοηθήσει αν υπάρχει πρόθεση να δοκιμαστούν βαρείς αντιστάσεις.
Συνοψίζοντας, η ιδανική προσέγγιση είναι ο συνδυασμός μηχανημάτων και ελευθέρων βαρών για την επίτευξη των καλύτερων δυνατών αποτελεσμάτων. Είναι καλή ιδέα να προσπαθούμε να πάρουμε τα πλεονεκτήματα από τα δυο στρατόπεδα. Μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε μηχανήματα για κάποιες ασκήσεις και ελεύθερα βάρη για άλλες. Επιπλέον, η επιλογή πρέπει να είναι ανάλογη των προπονητικών στόχων, της ασφάλειας και του βαθμού άνεσης με τις ασκήσεις.